Theo dòng chảy văn hóa tâm linh của người Việt, gắn liền với tháng 7 âm lịch hằng năm là Lễ Vu Lan Báo Hiếu, một trong những dịp lễ truyền thống quan trọng không chỉ trong Phật giáo mà còn mang ý nghĩa sâu sắc về lòng hiếu thảo, tri ân tới cha mẹ, tổ tiên. Thêm một mùa Vu Lan nữa lại về, hãy cùng An Lạc Shop khám phá những ý nghĩa thiêng liêng, những phong tục đẹp thể hiện triết lý “uống nước nhớ nguồn”, nhắc nhở mỗi người con về nguồn cội, về công ơn sinh thành dưỡng dục.
Lễ Vu Lan Báo Hiếu là một dịp lễ truyền thống quan trọng
Nguồn gốc lễ Vu Lan trong Phật giáo
Theo quan niệm Phật giáo, Lễ Vu Lan bắt nguồn từ câu chuyện cảm động về Tôn giả Mục Kiền Liên cứu mẹ thoát khỏi cõi ngạ quỷ.
Tương truyền, đại đệ tử của Phật Thích Ca là Mục Kiền Liên, người đã chứng ngộ thần thông, nhìn thấy mẹ mình (bà Thanh Đề) chịu khổ trong cõi ngạ quỷ. Với lòng hiếu thảo, Mục Kiền Liên đem cơm xuống địa ngục để dâng cho mẹ. Khi thấy bát cơm, bà Thanh Đề sợ chúng ngạ quỷ xung quanh cướp mất nên vội vàng lấy tay che bát cơm lại để ăn một mình, nhưng bát cơm ngay lập tức biến thành than hồng khiến bà chẳng thể ăn.
Lễ Vu Lan bắt nguồn từ sự tích Tôn Giả Mục Kiền Liên cứu mẹ
Mục Kiền Liên đau lòng cầu cứu Đức Phật. Phật dạy rằng, đến tháng 7, ngày chư Tăng tứ tự thì sắm sửa vật thực cúng dường trai tăng, lấy phước báu đó cùng sự chú nguyện của chư Tăng hồi hướng cho mẹ.
Lễ Vu Lan báo hiếu ra đời từ đó, trở thành một truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.
Lễ Vu Lan Báo Hiếu năm 2025 được tổ chức vào Thứ 7, ngày 6 tháng 9 dương lịch, tương ứng với ngày Rằm tháng 7 âm lịch.
Đây không chỉ là một ngày lễ mang tính nghi thức, mà ẩn sâu trong đó là lời nhắc nhở, để mỗi người con nhìn lại, trân trọng công lao của đấng sinh thành.
Ý nghĩa thiêng liêng của lễ Vu Lan Báo Hiếu
Thể hiện lòng hiếu thảo – Cội nguồn của đạo làm người
Người Việt luôn coi lòng hiếu thảo là gốc rễ của đạo đức. Vu Lan là dịp để con cái bày tỏ lòng biết ơn đối với mẹ cha, không chỉ thông qua lời nói mà còn thể hiện bằng hành động và sự suy ngẫm về công lao to lớn của đấng sinh thành.
Tưởng nhớ đến tổ tiên
Không những vậy, theo tín ngưỡng dân gian, tháng 7 là thời điểm các linh hồn được thả ra từ cõi âm. Lễ Vu Lan là cơ hội để con cháu cầu siêu, mong cho linh hồn tổ tiên được siêu thoát, an lạc.
Nhắc nhở về lòng tri ân và những giá trị gia đình
Mỗi dịp Vu Lan, người tai như sống chậm lại, trở về bên gia đình, cùng nhau chia sẻ những khoảng khắc đầy yêu thương. Đây cũng là dịp để gắn kết tình thân, kết nối các mối quan hệ trong gia đình.
Lan tỏa tinh thần từ bi
Lễ Vu Lan không chỉ là dịp thể hiện tình cảm, sự tri ân đối với cha mẹ, ông bà, tổ tiên, những người đã sinh thành và nuôi dưỡng mình mà còn khuyến khích lòng từ bi, giúp đỡ cộng đồng.
Những phong tục đẹp trong lễ Vu Lan Báo Hiếu
Lễ Vu Lan ở Việt Nam gắn liền với nhiều phong tục truyền thống thể hiện đậm nét văn hóa dân tộc.
Lễ cúng Vu Lan tại gia
Một trong những hoạt động chính trong Lễ Vu Lan là chuẩn bị mâm cơm cúng ông bà, tổ tiên. Mâm cúng này thường gồm các món thanh tịnh như: xôi, chè, bánh, trái….nhằm dâng lên Phật và tổ tiên. Một số gia đình có thể cúng thêm mâm cơm mặn tùy phong tục.
Ngoài mâm cúng ông bà, tổ tiên, người ta còn chuẩn bị mâm cúng ngoài trời, hay còn gọi là cúng chúng sinh, dành cho các linh hồn không nơi nương tựa nhằm cầu nguyện cho các vong linh được an nghỉ, về miền cực lạc.
Lễ cúng Vu Lan tại chùa
Nhiều gia đình thường đến chùa để cúng dường Tam Bảo, cầu siêu cho cha mẹ, tổ tiên.
Lễ bông hồng cài áo
Đây là một nét đẹp truyền thống của ngày Vu Lan. Theo đó, những người còn mẹ sẽ được cài một bông hồng đỏ trên áo, tượng trưng cho niềm vui, niềm hạnh phúc, cũng như lời nhắc nhở luôn vâng lời, kính trọng và thương yêu mẹ cha.
Lễ Bông hồng cài áo là một nét đẹp truyền thống của ngày Vu Lan
Ngược lại, với những ai đã mất mẹ sẽ cài bông hồng trắng, như một cách tưởng nhớ và bày tỏ lòng biết ơn.
Thả đèn hoa đăng
Hoạt động thả đèn hoa đăng được thực hiện ở một số địa phương. Đèn được thả vào ban đêm, tạo nên một khung cảnh rực rỡ, tươi đẹp, mang đến cảm giác thanh tịnh, yên bình.
Hoạt động thả đèn hoa đăng cũng như lời cầu nguyện cho những người đã khuất được về cõi an lạc, bình yên.
Thả đèn hoa đăng như lời cầu nguyện cho những người đã khuất được về cõi an lạc, bình yên.
Phóng sinh, làm từ thiện
Vào mùa Vu Lan, người ta thường thực hiện các hành động phóng sinh, làm từ thiện, giúp đỡ người khó khăn như một cách lan tỏa lòng từ bi, nhân ái.
Ngày lễ Vu Lan Báo Hiếu không chỉ là một ngày lễ quan trọng trong Phật giáo mà còn trở thành ngày hội của lòng hiếu thảo, là dịp thiêng liêng để mỗi người sống chậm lại, thể hiện lòng thương yêu, tri ân cha mẹ, tổ tiên.
Trong cuộc sống hiện đại với bao xô bồ, hối hả, Lễ Vu Lan như một nét lặng thiêng liêng, cùng nhau trân quý những khoảnh khắc bên gia đình, cùng nhau gìn giữ cội nguồn hiếu hạnh của dân tộc Việt Nam.
